Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

World Multidimensional Performance Assessment

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2024

Yusuf Kahreman , Okan Dağ

Öz

It has been aimed to make a multidimensional performance evaluation in order to reveal how it will affect the economic development levels and sustainable development of countries. In the study, economy, governance and finance indicators from the sub-dimensions of sustainable development were used. For this purpose, 165 countries with complete criteria and the period 2008-2020 were included in the analysis. LOPCOW, ENTROPI, CRITIC, MEREC and CRADIS methods were used in the study. While LOPCOW, ENTROPI, CRITIC and MEREC methods were used to determine the importance levels of the criteria, CRADIS method was used to measure the sustainable development performance of 165 countries. According to the results of the study, the 5 countries with the best sustainable development performance were the USA, Switzerland, Germany, Luxembourg and the UK, while the country with the lowest performance was the Democratic Republic of the Congo. The countries following the Democratic Republic of the Congo are Libya, Angola, Belarus and Algeria, respectively.

Anahtar Kelimeler

MEREC LOPCOW CRITIC MEREC CRADIS Multidimensional Performance

Kaynakça

  • Aras, G. ve Crowther, D. (2008). Governance and sustainability: An investigation into the relationship between corporate governance and corporate sustainability. Management Decision, 46(3): 433-448. https://doi.org/10.1108/00251740810863870
  • Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018a). Çok boyutlu kurumsal sürdürülebilirlik yaklaşımı ile Türk bankacılık sektörünün değerlemesi: Kamu-özel banka farklılaşması. Ege Akademik Bakış, 18(1), 47-61. https://doi.org/10.21121/eab.2018131895
  • Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018b). Multidimensional comprehensive corporate sustainability performance evaluation model: Evidence from an emerging market banking sector. Journal of Cleaner Production, 185, 600-60
  • Ateş, S. ve Usman, Ö. (2021). Gelişmekte Olan Ülkelerin Sürdürülebilir Kalkınma Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. İktisadi İdari ve Sayısal Araştırmalar Dergisi, 6(15), 225-248.
  • Ayçin, E. ve Orçun, Ç. (2019). Mevduat Bankalarının Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(42), 175-194. Birleşmiş Milletler. (1992, 3-14 Haziran). Çevre ve Kalkınma Konferansı. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/Agenda21.pdf
  • Candice, S. (2005). Measuring sustainable development. OECD statistics brief. https://www.oecd.org/sdd/35407580.pdf
  • Chen, C. (2020). A Novel Multi-Criteria Decision-Making Model for Building Material Supplier Selection Based on Entropy-AHP Weighted TOPSIS. Entropy, 22, 259-281.
  • Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
  • Ecer, F. ve Ayçin, E. (2023). Novel Comprehensive MEREC Weighting-Based Score Aggregation Model for Measuring Innovation Performance: The Case of G7 Countries. Informatica, 34(1), 53-83.
  • Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW-DOBI Multi-Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112, 1-17.
  • Ecer, F. ve Zolfani, S. F. (2022). Evaluating Economic Freedom via a Multi-Criteria MEREC-DNMA Model-Based Composite System: Case of OPEC Countries. Technological and Economic Development of Economy, 28(4), 1158-1181.
  • Günay, F. ve Ecer, F. (2022). A Comparative Analysis of the Real Sector in Turkey from the Economic and Financial Perspectives with the CRITIC-MAIRCA Method. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 186-219.
  • Gürsoy, S., vd. (2020). Koronavirüsün (Covid-19) Finansal Göstergeler Üzerine Etkileri. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 20-32.
  • Karami, A. & Johansson, R. (2014). Utilization of multi attribute decision making techniques to ıntegrate automatic and manual ranking of options. Journal of Information Science and Engineering, 30, 519-534.
  • Keleş, N. (2023). LOPCOW ve CRADIS Yöntemleriyle G7 Ülkelerinin ve Türkiye’nin Yaşanabilir Güç Merkezi Şehirlerinin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 727-747.
  • Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2021). Determination of objective weights using a new method based on the removal effects of criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 525.
  • Koca, E. ve Tunca, M. Z. (2019). G20 Ülkelerinin Ekonomik Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 348-357.
  • Kumaran, S. (2022). Financial Performance Index of IPO Firms Using VIKOR-CRITIC Techniques. Finance Research Letters, 47, 1-13.
  • Li, X., Wang, K., Liu, L., Xin, J., Yang, H. & Gao, C. (2011). Application of the entropy weight and TOPSIS method in safety evaluation of coal mines”, Procedia Engineering, 26, 2085-2091.
  • Özarı, Ç. and Can, E. N. (2023). Financal Performance Evaluating and Ranking Approach for Banks in BIST Sustainability Index Using TOPSIS and K-Means Clustering Method. Acedemic Journal of Interdisciplinary Studies, 12(1), 34-50.
  • Puska, A., et. al. (2023). Extension of MEREC-CRADIS Methods with Double Normalization-Casestudy Selection of Electric Cars. Soft Computing, 27, 7097-7113.
  • Puska, A., et. Al. (2023). Selection of an Insurance Company in Agriculture throughHybrid Multi-Criteria Decision-Making. Entropy, 25, 959-977.
  • Puška, A., Stević, Ž., & Pamučar, D. (2021). Evaluation and selection of healthcare waste incinerators using extended sustainability criteria and multi-criteria analysis methods. Environment, Development and Sustainability, 24(9), 11195-11225.
  • Starcevic, V., et. al. (2022). A Novel Integrated PCA-DEA-IMF SWARA-CRADIS Model forEvaluating the Impact of FDI on the Sustainability of theEconomic System. Sustainability, 14, 13587-13616.
  • Taşcı, M. Z. (2023). MEREC ve CRADIS yöntemlerini içeren entegre bir ÇKKV modeli ile DASK özelinde bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 35-53.
  • Tekin, B. (2020). Covid-19 Pandemisi Döneminde Ülkelerin Covid-19, Sağlık ve Finansal Göstergeler Bağlamında Sınıflandırılması: Hiyerarşik Kümeleme Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 336-349.
  • Ulutaş, A., et. Al. (2023). MCDM Model for Critical Selectıion of Buıldingand Insulation Materials for Optimising Energy Usageand Environmental Effect in Production Focus. Journal of Civil Engineering and Management, 29(7), 587-603.
  • Wang, C., et al. (2022). Measuring Road Transport Sustainability Using MCDM-Based Entropy Objective Weighting Method. Symmetry, 14, 1033-1051.
  • Wang, T.C. & Lee, H.D. (2009). Developing a fuzzy TOPSIS approach based on subjective weights and objective weights. Expert Systems with Applications, 36 (5), 8980-8985.
  • Zhang, H., Gu, C.L., Gu, L.W. & Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS & ınformation ENTROPY - A case in the Yangtze River Delta of China. Tourism Management, 32, 443-451.
  • Zhang, X., Wang, C., Li, E., ve Xu, C. (2014). "Assessment Model of Ecoenvironmental Vulnerability Based on Improved Entropy Weight Method". The Scientific World Journal, doi: 10.1155/2014/797814.

Dünya Çok Boyutlu Performans Değerlendirmesi

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2024

Yusuf Kahreman , Okan Dağ

Öz

Ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeylerinde ve sürdürülebilir kalkınmalarında nasıl bir etki oluşturacağı ortaya konulmak amacıyla çok boyutlu performans değerlendirilmesi yapılması amaçlanmıştır. Çalışmada sürdürülebilir kalkınma alt boyutlarından ekonomi, yönteişim ve finans göstergeleri kullanılmıştır. Bu amaç kapsamında ele alınan kriterlerin tam olduğu 165 ülke ve 2008-2020 dönemi analize dâhil edilmiştir. Çalışmada LOPCOW, ENTROPİ, CRITIC, MEREC ve CRADIS yöntemleri kullanılmıştır. LOPCOW, ENTROPİ, CRITIC ve MEREC yöntemleri ile ele alınan kriterlerin önem düzeyleri belirlenirken, CRADIS yöntemi ile ele alınan 165 ülkenin sürdürülebilir kalkınma performansları ölçülmüştür. Çalışmanın sonucuna göre en iyi sürdürülebilir kalkınma performansı gösteren 5 ülke sırasıyla ABD, İsviçre, Almanya, Lüksemburg ve İngiltere olurken, en düşük performansı gösteren ülke Kongo Demokratik Cumhuriyeti olmuştur. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ni takip eden ülkeler ise sırasıyla Libya, Angola, Belarus ve Cezayir olmuştur.

Anahtar Kelimeler

MEREC LOPCOW CRITIC MEREC CRADIS Çok Boyutlu Performans

Kaynakça

  • Aras, G. ve Crowther, D. (2008). Governance and sustainability: An investigation into the relationship between corporate governance and corporate sustainability. Management Decision, 46(3): 433-448. https://doi.org/10.1108/00251740810863870
  • Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018a). Çok boyutlu kurumsal sürdürülebilirlik yaklaşımı ile Türk bankacılık sektörünün değerlemesi: Kamu-özel banka farklılaşması. Ege Akademik Bakış, 18(1), 47-61. https://doi.org/10.21121/eab.2018131895
  • Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018b). Multidimensional comprehensive corporate sustainability performance evaluation model: Evidence from an emerging market banking sector. Journal of Cleaner Production, 185, 600-60
  • Ateş, S. ve Usman, Ö. (2021). Gelişmekte Olan Ülkelerin Sürdürülebilir Kalkınma Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. İktisadi İdari ve Sayısal Araştırmalar Dergisi, 6(15), 225-248.
  • Ayçin, E. ve Orçun, Ç. (2019). Mevduat Bankalarının Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(42), 175-194. Birleşmiş Milletler. (1992, 3-14 Haziran). Çevre ve Kalkınma Konferansı. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/Agenda21.pdf
  • Candice, S. (2005). Measuring sustainable development. OECD statistics brief. https://www.oecd.org/sdd/35407580.pdf
  • Chen, C. (2020). A Novel Multi-Criteria Decision-Making Model for Building Material Supplier Selection Based on Entropy-AHP Weighted TOPSIS. Entropy, 22, 259-281.
  • Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
  • Ecer, F. ve Ayçin, E. (2023). Novel Comprehensive MEREC Weighting-Based Score Aggregation Model for Measuring Innovation Performance: The Case of G7 Countries. Informatica, 34(1), 53-83.
  • Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW-DOBI Multi-Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112, 1-17.
  • Ecer, F. ve Zolfani, S. F. (2022). Evaluating Economic Freedom via a Multi-Criteria MEREC-DNMA Model-Based Composite System: Case of OPEC Countries. Technological and Economic Development of Economy, 28(4), 1158-1181.
  • Günay, F. ve Ecer, F. (2022). A Comparative Analysis of the Real Sector in Turkey from the Economic and Financial Perspectives with the CRITIC-MAIRCA Method. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 186-219.
  • Gürsoy, S., vd. (2020). Koronavirüsün (Covid-19) Finansal Göstergeler Üzerine Etkileri. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 20-32.
  • Karami, A. & Johansson, R. (2014). Utilization of multi attribute decision making techniques to ıntegrate automatic and manual ranking of options. Journal of Information Science and Engineering, 30, 519-534.
  • Keleş, N. (2023). LOPCOW ve CRADIS Yöntemleriyle G7 Ülkelerinin ve Türkiye’nin Yaşanabilir Güç Merkezi Şehirlerinin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 727-747.
  • Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2021). Determination of objective weights using a new method based on the removal effects of criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 525.
  • Koca, E. ve Tunca, M. Z. (2019). G20 Ülkelerinin Ekonomik Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 348-357.
  • Kumaran, S. (2022). Financial Performance Index of IPO Firms Using VIKOR-CRITIC Techniques. Finance Research Letters, 47, 1-13.
  • Li, X., Wang, K., Liu, L., Xin, J., Yang, H. & Gao, C. (2011). Application of the entropy weight and TOPSIS method in safety evaluation of coal mines”, Procedia Engineering, 26, 2085-2091.
  • Özarı, Ç. and Can, E. N. (2023). Financal Performance Evaluating and Ranking Approach for Banks in BIST Sustainability Index Using TOPSIS and K-Means Clustering Method. Acedemic Journal of Interdisciplinary Studies, 12(1), 34-50.
  • Puska, A., et. al. (2023). Extension of MEREC-CRADIS Methods with Double Normalization-Casestudy Selection of Electric Cars. Soft Computing, 27, 7097-7113.
  • Puska, A., et. Al. (2023). Selection of an Insurance Company in Agriculture throughHybrid Multi-Criteria Decision-Making. Entropy, 25, 959-977.
  • Puška, A., Stević, Ž., & Pamučar, D. (2021). Evaluation and selection of healthcare waste incinerators using extended sustainability criteria and multi-criteria analysis methods. Environment, Development and Sustainability, 24(9), 11195-11225.
  • Starcevic, V., et. al. (2022). A Novel Integrated PCA-DEA-IMF SWARA-CRADIS Model forEvaluating the Impact of FDI on the Sustainability of theEconomic System. Sustainability, 14, 13587-13616.
  • Taşcı, M. Z. (2023). MEREC ve CRADIS yöntemlerini içeren entegre bir ÇKKV modeli ile DASK özelinde bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 35-53.
  • Tekin, B. (2020). Covid-19 Pandemisi Döneminde Ülkelerin Covid-19, Sağlık ve Finansal Göstergeler Bağlamında Sınıflandırılması: Hiyerarşik Kümeleme Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 336-349.
  • Ulutaş, A., et. Al. (2023). MCDM Model for Critical Selectıion of Buıldingand Insulation Materials for Optimising Energy Usageand Environmental Effect in Production Focus. Journal of Civil Engineering and Management, 29(7), 587-603.
  • Wang, C., et al. (2022). Measuring Road Transport Sustainability Using MCDM-Based Entropy Objective Weighting Method. Symmetry, 14, 1033-1051.
  • Wang, T.C. & Lee, H.D. (2009). Developing a fuzzy TOPSIS approach based on subjective weights and objective weights. Expert Systems with Applications, 36 (5), 8980-8985.
  • Zhang, H., Gu, C.L., Gu, L.W. & Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS & ınformation ENTROPY - A case in the Yangtze River Delta of China. Tourism Management, 32, 443-451.
  • Zhang, X., Wang, C., Li, E., ve Xu, C. (2014). "Assessment Model of Ecoenvironmental Vulnerability Based on Improved Entropy Weight Method". The Scientific World Journal, doi: 10.1155/2014/797814.
Toplam 31 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Uluslararası İktisatta Bölgesel Gelişme ve Küreselleşme
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Yusuf Kahreman

Okan Dağ 0000-0001-9756-722X

Erken Görünüm Tarihi 9 Temmuz 2024
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2024
Gönderilme Tarihi 27 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 20 Haziran 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024Cilt: 3 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kahreman, Y., & Dağ, O. (2024). Dünya Çok Boyutlu Performans Değerlendirmesi. Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-16.
 Kapak Resmi İndir

ISSN: 2980-1540
download

Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
download

Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi (CUSOS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;