Araştırma Makalesi
Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Akdeniz’e Kıyısı Olan Ülkeler Üzerine Panel Eşbütünleşme Analizi
Öz
ÖZET
Son yüzyılda enerji tüketimi uluslararası alanda gündemi oluşturan temel konuların başında gelmektedir. Gelişen üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlerin sürdürülebilmesi için enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi ülkelerin enerji politikaları açısından oldukça belirleyici bir konumdadır. Bu çalışmada Akdeniz’e kıyısı olan ve en yüksek gayri safi yurtiçi hasılaya sahip olan seçilmiş 5 ülkenin (Fransa, İspanya, İtalya, Yunanistan, Türkiye) 2000-2021 yılları arasındaki enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkisinin panel veri metodu ile incelenmesi amaçlanmıştır. Öncelikle yatay kesit bağımlılığını dikkate alan birim kök testleinden CADF ve MADF panel birim kök testleri uygulanmıştır. Değişkenler birim köklü bulunduğundan, Westerlund Eşbütünleşme Testi ve Gengenbach, Urbain ve Westerlund Panel Eşbütünleşme Testleri ile analiz gerçekleştirilmiştir. Yapılan panel eşbütünleşme analizi neticesinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki bulunamamıştır. Modelin heterojenlik ve yatay kesit bağımlılığı içerdiği varsayımları altında, bu varsayımlar ile uyumlu olan Dumitrescu ve Hurlin Panel Nedensellik Testi ile analiz yapılmış ve hem enerji tüketimindeki büyümeden iktisadi büyümeye doğru hem de iktisadi büyümeden enerji tüketimine doğru nedensellik ilişkisi bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adhikari, D. ve Chen, Y. (2012). “Energy Consumption and Economic Growth: A Panel Cointegration Analysis For Developing Countries”, Review of Economics&Finance,68-80.
- Akpolat, A.G., Altıntaş, N. (2013). “Enerji Tüketimi ile Reel GSYİH Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1961-2010 Dönem”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi, 8(2), 115-127.
- Altıntaş, H. (2013). “Türkiye’de Birincil Enerji Tüketimi, Karbondioksit Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 263-294.
- Aytun, C. ve Akın, C. S. (2014). “OECD Ülkelerinde Telekomünikasyon Altyapısı ve Ekonomik Büyüme: Yatay Kesit Bağımlı Heterojen Panel Nedensellik Analizi”, İktisat İşletme ve Finans, 29(340), 69-94.
- Ballı, E., Sigeze, Ç., ve Manga, M., (2018). “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: BDT Ülkeleri Örneği”, UİİİD (Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi)-IJEAS (International Journal of Economic and Administrative Studies), 773-788.
- Bozkaya Ş. ve Aytekin, İ. (2023). “Enerji Tüketiminin İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkilerinin Panel Veri Yöntemiyle İncelenmesi”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(1), 131-143. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1124363.
- Bozkurt, K. ve Yanardağ, M.Ö. (2017). “Enerji Tüketimi ile Ekonomik Büyüme: Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Panel Eşbütünleşme Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi,15(1), 194-213. http://dx.doi.org/10.11611/yead.306823.
- Çayın, M. (2021). “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: Üst Orta Gelirli Ülkeler İçin Panel Nedensellik Analizi”, UİİİD (Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi)-IJEAS (International Journal of EconomicandAdministrativeStudies), 30, 183-196.
- Demir, Y. ve Görür Ç. (2020). “OECD Ülkelerine Ait Çeşitli Enerji Tüketimleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Panel Eşbütünleşme Analizi ile İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi Ekoist: Journal Of Econometrics and statistics. 32, 15-33.
- Dunkerley, J. (1982). “Estimating Energy Demand: The Developing Countries”, Energy Journal, 23: 79-99.
- Ebohon, O. J. (1996). “Energy, Economic Growth and Causality in Developing Countries:A Case Study of Tanzania and Nigeria”, Energy Policy, 24: 447- 453.
- Emek, Ö.F. ve Atay Polat, M. (2022). “Enerji Tüketimi, Küreselleşme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Seçilmiş Yükselen Piyasa Ekonomileri İçin Bir Nedensellik Analizi”, İstanbul Üniversitesi, İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 9(2), 331-351.
- Gövdere, B. ve Can, M. (2015). “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örnekleminde Eşbütünleşme Analizi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 101-114.
- Han, V. ve Uygur, K. (2021). “Yükselen-7 Ülkelerinde Enerji Tüketimi, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Vektör Otoregresyon Analizi”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(3), 88-102.
- Karadaş H.A., Koşaroğlu, Ş.M., ve Salihoğlu, E., (2017). “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 129-141.
- Mehara, M. (2006). “Energy Consumption And Economic Growth: Thecase Of Oil Exporting Countries”, EnergyPolicy. 35(2007), 2939-2945.
- Mete E., (2021). “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: G7 Ülkeleri Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(4), 1481-1495.
- Mucuk, M. ve Uysal, D. (2009). “Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme”, Maliye Dergisi, 157, 105-115.
- Öncel, A, Kırca, M. ve İnal, V. (2017). “Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkelerine Yönelik Zamanla Değişen Panel Nedensellik Analizi”, Maliye Dergisi, 398-420.
- Özata, E. (2010). “Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26.
- Sancar, C. ve Atay Polat, M. (2021). “CO2 Emisyonları, Ekonomik Büyüme ve Sağlık Harcamaları İlişkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülke Örnekleri İçin Ampirik Bir Uygulama”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10(1), 236-251.
- Stern D. I. (1997). “Limits to Substitution and Irreversibility in Production and Consumption: A Neoclassical Interpretation of Ecological Economics”, Ecological Economics, 21: 197-215.
- Templet, P. H. (1999), “Energy, Diversityand Development in Economic Systems: An Empirical Analysis”, Energy Policy, 30: 223-233.
- Usman, M., Jahanger, A., Makhdum, M. S., Balsalobre-Lorente, D., &Bashir, A. (2021). “How Do Financial Development, Energy Consumption, Natural Resources, And Globalization Affect Arctic Countries’ Economic Growth and Environmental Uality? An Advanced Panel Data Simulation”, Energy(241).
- Usta, C. ve Berber, M. (2017). “Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sektörel Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 173-187.
- Uzunöz, M. ve Akçay, Y. (2012). “Türkiye’de Büyüme ve Enerji Tüketimi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1970-2010”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), s. 1-16.
- Ünsal, M.E. (2020). “Geçiş Ekonomilerinde Hükümet Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizleri”, Internatıonal Journal of Economıcs and Polıtıcs Scıences Academıc Researches, V:4- N:10.
- Yaşar, S. ve Sugözü, İ. H. (2019), “Ekonomik Büyüme ve Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki Bağlamında AB Ülkeleri Üzerine Bir Panel Nedensellik Analizi”, İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 54-64.
- Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
- Yu, S. H. andChoi, J. Y. (1985), “The Causal Relationship Between Energy and GNP: An International Comparison”, Journal of Energyand Development, 10 (2): 249-272.
- www.worldbank.org (erişim tarihi: 21.07.2023)
Toplam 31 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Panel Veri Analizi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Kasım 2023 |
| Kabul Tarihi | 20 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 2 Sayı: 2 |
ISSN: 2980-1540
Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi (CUSOS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;