The Effect of Special Consumption Tax on Preventing the Consumption of Vice Goods: The Example of Tobacco and Tobacco Products
Öz
Taxes, which are the most important source of income for many states, are applied to fulfill both financial and non-financial purposes. However, the variety and scope of taxes applied may impose a different mission on each tax. Taxes on non-virtuous goods are a powerful tool to reduce the consumption of such goods and a reliable source of income for the state. These taxes and significant increases in high prices encourage unscrupulous product users to quit, discourage potential users from starting, and reduce consumption among those who continue to use. Moreover, high taxes on non-virtuous goods are caused by the consumption of such goods; It is an important factor in reducing death, morbidity and economic costs. In addition to the positive effects of such taxes, they also have some negative effects. For example, the increase in taxes applied to non-virtuous goods also increases informality. The heavy tax burden on products such as smuggled cigarettes and alcohol has a very important role in the informality choice of those who use these products. In order to prevent this, a tax policy aimed at preventing or reducing the use of vice goods and special policies to stop illegal sales are required. In order to prevent the use of vice goods, it is recommended to increase the prices and taxes of these goods, taking into account certain policies to reduce illegal access.
Anahtar Kelimeler
Non-Vicious Goods Tobacco and Tobacco Products Special Consumption Tax Türkiye.
Kaynakça
- Aytaç, D. ve Kılıç, S. (2015). Mpower Politikalarının Genç Sigara Kullanıcılarının Sigara İçme İsteği Üzerindeki Etki Düzeyi Farklılıklarının Nörogörüntüleme Teknikleriyle Analiz Edilmesine Dair Deneysel Bir Çalışma. SÜ İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi(29), 1-37.
- Bader, P., Boisclair, D. and Ferrence, R. (2011). Effects of Tobacco Taxation and Pricing on Smoking Behavior in High Risk Populations: A Knowledge Synthesis. International journal of environmental research and public health, 8, 4118-4139.
- Batırel, Ö. F. (2007). Kamu maliyesi ve yönetimi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları.
- Bulutoğlu, K. (2004). Kamu Maliyesine Giriş. İstanbul: Batı Türkeli Yayıncılık.
- Buyrukoğlu, S., Bozdoğan, D. ve Köktaş, A. (2016). Paternalist Devlet Anlayışının Bir Gereği Olarak Günah Vergileri: Türkiye Örneği. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 15-31.
- Chaloupka, F., Grossman, M. and Saffer, H. (2002). The effects of price on alcohol consumption and alcohol-related problems. Alcohol Research and Health, 26(1), 22-34.
- Chaloupka, F., Peck, R., Tauras, J., Xu, X. and Yurekli, A. (2010). Cigarette excise taxation: the impact of tax structure on prices, revenues, and cigarette smoking. National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 16287, 1-42.
- Chaloupka, F., Yürekli, A. and Fong, G. (2012). Tobacco taxes as a tobacco control strategy. Tobacco Control, 21, 172-180.
- Cnossen, S. (1977). Excise systems: a global study of the selective taxation of goods and services. Baltimore: The John Hopkins University Press.
- Cooke, R., Dahdah, M., Norman, P. and French, D. (2014). How well does the theory of planned behaviour predict alcohol consumption? A systematic review and meta-analysis. Health Psychology Review, 1-20.
- Çetin, M. ve Özkan, E. (2018). Türkiye’de Vergi-Tüketim İlişkisi: Alkol ve Tütün Ürünlerine Yönelik Bir Saha Araştırması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 271-288.
- Çomaklı, Ş., Turan, D. ve Doğruyol, C. (2017). Kamu Maliyesi (4 b.). Ankara: Savaş Yayınevi.
- Eker, A. (1998). Kamu Maliyesi. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
- Gergerlioğlu, U. (2014). Tütünlü Ürün ve Alkollü İçecek Vergilerinin Tutumlar Üzerindeki Etkilerinin Eğitim Faktörü Perspektifinde Ampirik Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Degisi(21), 47-68.
- Gergerlioğlu, U. (2015). Bireysel Psikolojik Unsurlar Bağlamında Özel Tüketim Vergilerinin Değerlendirilmesi. IAAOJ, Social Science, 3(1), 19-28.
- Hayrullahoğlu, B. (2015). Türkiye’de Tütün Mamuller ve Alkollü İçeceklerde Özel Tüketim Vergisinin Başarısı. Journal of Life Economics (JLE), 89-111.
- Karakoç, G. (2002). Özel tüketim Vergisinin vergi sistemimizdeki Yeri ve Önemi. Vergi Denetmenleri Derneği(64), 109-118.
- Kavaklı Demir, E. ve Çelikay, F. (2020). Paternalist Anlayış Perspektifinden Erdemsiz Mallar ve Kamu Müdahalesi: Ampirik Bir Değerlendirme. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social Economic Research), 20(39), 53-69.
- Oktayer, N. ve Susam , N. (2007). Tasarruf- Yatırım – Sermaye Hareketleri İlişkisinin Türkiye Örneğinde Değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 19-54.
- Önder, İ. (2002). Özel Tüketim Vergisi. Mükellefin Dergisi(111), 8-10.
- Özkara, M. (2004). Türk Vergi Sisteminde İstisna ve Muafiyet Uygulamalarının Vergilemenin Mali Amacı Bakımından Değerlendirilmesi (Cilt 1595/844). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
- Pehlivan, O. (2011). Kamu Maliyesi. Trabzon: Murathan Yayınevi.
- Sandalcı, U. ve Sandalcı, İ. (2018). Türkiye’de Günah Vergileri Kapsamında Özel Tüketim Vergisi Uygulaması ve Etkinliği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(4), 1-14.
- Sangamithra, A. and ShanmugaPriyaa, G. (2016). Socıo and Economıc Cost of Alcohol Abuse. Shanlax International Journal of Economics, 4(4), 78-84.
- SBB. (2021, 10 19). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (https://www.sbb.gov.tr/. adresinden 2 Nisan 2022'de alınmıştır.)
- Sylvain, S. (2008). The Effects of Excise Tax on Cigarette Consumption: A Divergence in the Behavior of Youth and Adults. The Michigan Journal of Business, 87-109.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Ankara: Sağlıklı Yaşam ve Bağımlılıkla Mücadele Çalışma Grubu. (https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/SaglikliYasam_ve_BagimliliklaMucadeleCalismaGrubuBagimliliklaMucadeleAltCalismaGrubuRaporu.pdf adresinden 17 Nisan 2022'de alınmıştır.)
- Taghıyev, R. (2020). Alkol ve Tütün Ürünleri Üzerinde Uygulanan Özel Tüketim Vergisinin Etkinliği: Türkiye ve Azerbaycan Örneği. Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Tauras, J., Xu, X., Huang, J., King, B., Lavinghouze, S., Sneegas, K. and Chaloupka, F. (2018). State tobacco control expenditures and tax paid cigarette sales. PLOS ONE, 13(4), 1-15.
- Taylar, Y. (2010). Vergi Teorisi Açısından Özel Tüketim Vergileri ve Türk Özel Tüketim Vergisi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, 435-467.
- Turhan, S. (2020). Vergi Teorisi ve Politikası (7 b.). İstanbul: Filiz Kitabevi.
- Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (RG. 07.01.2011/27808)
- Uğur, A. ve Kömürcüler, E. (2010). Sigara Ve Alkol Üzerindeki Dolaylı Vergilerin Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 327-346.
- Uğur, A., Akdemir, E. ve Gürsel, E. (2010). Sigara ve alkol üzerindeki dolaylı vergilerin sağlık harcamaları üzerindeki etkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-14.
- Yang, Y., Wang, J.-J., Wang, C.-X., Li, Q. and Yang, G.-H. (2010). Awareness of Tobacco-Related Health Hazards among Adults in China. Biomedical and Environmental Sciences, 23, 437-444.
- 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun RG. 26.11.1996/22829 (Değişiklik, 03.01.2008 tarih ve 5727 sayılı Kanun).
- 4760 sayılı ÖTV Kanunu, (R.G. 12.06.2002/24783).
- 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun (R.G. 03.03.2011/27863).
- 6487 sayılı Bazı Kanunlar ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (RG. 24.05.2013/28647)
Erdemsiz Malların Tüketiminin Önlenmesinde Özel Tüketim Vergisinin Etkisi: Tütün ve Tütün Mamulleri Örneği
Öz
Birçok devletin en önemli gelir kaynağı olan vergiler gerek mali gerekse mali olmayan amaçları yerine getirebilmek amacıyla uygulanmaktadır. Ancak uygulanan vergilerin çeşitliliği ve kapsamının farklı olması her bir vergiye farklı bir misyon yükleyebilmektedir. Erdemsiz mallar üzerinden alınan vergiler, bu tür malların tüketiminin azaltılması için güçlü bir araç ve devlet için güvenilir bir gelir kaynağıdır. Bu vergiler ile yüksek fiyatlara neden olan önemli artışlar, erdemsiz ürün kullanıcılarını bırakmaya teşvik etmekte, potansiyel kullanıcıların da başlamasını engellemekte ve kullanmaya devam edenler arasında tüketimi azaltmaktadır. Ayrıca, erdemsiz mallar üzerindeki yüksek vergiler bu tür malların tüketiminin sebep olduğu; ölüm, hastalık ve ekonomik maliyetlerin azaltılmasında önemli bir faktördür. Bu tür vergilerin olumlu etkilerinin yanı sıra bazı olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Örneğin, erdemsiz mallara uygulanan vergilerdeki artış kayıtdışılığı da artırmaktadır. Kaçak sigara ve alkol gibi ürünler üzerindeki ağır vergi yükü bu ürünleri kullananların kayıtdışılığı seçiminde oldukça önemli bir role sahiptir. Bunun önüne geçilebilmesi için, erdemsiz malların kullanımının önlenmesini veya azalmasını amaçlayan bir vergi politikası ile yasa dışı satışları durdurmaya yönelik özel politikalar gerekmektedir. Erdemsiz malların kullanımının önlenmesinde, yasa dışı erişimi azaltmaya yönelik belirli politikalar dikkate alınarak bu malların fiyatlarının ve vergilerin artırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Erdemsiz Mal Tütün ve Tütün Mamulleri Özel Tüketim Vergisi Türkiye.
Kaynakça
- Aytaç, D. ve Kılıç, S. (2015). Mpower Politikalarının Genç Sigara Kullanıcılarının Sigara İçme İsteği Üzerindeki Etki Düzeyi Farklılıklarının Nörogörüntüleme Teknikleriyle Analiz Edilmesine Dair Deneysel Bir Çalışma. SÜ İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi(29), 1-37.
- Bader, P., Boisclair, D. and Ferrence, R. (2011). Effects of Tobacco Taxation and Pricing on Smoking Behavior in High Risk Populations: A Knowledge Synthesis. International journal of environmental research and public health, 8, 4118-4139.
- Batırel, Ö. F. (2007). Kamu maliyesi ve yönetimi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları.
- Bulutoğlu, K. (2004). Kamu Maliyesine Giriş. İstanbul: Batı Türkeli Yayıncılık.
- Buyrukoğlu, S., Bozdoğan, D. ve Köktaş, A. (2016). Paternalist Devlet Anlayışının Bir Gereği Olarak Günah Vergileri: Türkiye Örneği. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 15-31.
- Chaloupka, F., Grossman, M. and Saffer, H. (2002). The effects of price on alcohol consumption and alcohol-related problems. Alcohol Research and Health, 26(1), 22-34.
- Chaloupka, F., Peck, R., Tauras, J., Xu, X. and Yurekli, A. (2010). Cigarette excise taxation: the impact of tax structure on prices, revenues, and cigarette smoking. National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 16287, 1-42.
- Chaloupka, F., Yürekli, A. and Fong, G. (2012). Tobacco taxes as a tobacco control strategy. Tobacco Control, 21, 172-180.
- Cnossen, S. (1977). Excise systems: a global study of the selective taxation of goods and services. Baltimore: The John Hopkins University Press.
- Cooke, R., Dahdah, M., Norman, P. and French, D. (2014). How well does the theory of planned behaviour predict alcohol consumption? A systematic review and meta-analysis. Health Psychology Review, 1-20.
- Çetin, M. ve Özkan, E. (2018). Türkiye’de Vergi-Tüketim İlişkisi: Alkol ve Tütün Ürünlerine Yönelik Bir Saha Araştırması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 271-288.
- Çomaklı, Ş., Turan, D. ve Doğruyol, C. (2017). Kamu Maliyesi (4 b.). Ankara: Savaş Yayınevi.
- Eker, A. (1998). Kamu Maliyesi. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
- Gergerlioğlu, U. (2014). Tütünlü Ürün ve Alkollü İçecek Vergilerinin Tutumlar Üzerindeki Etkilerinin Eğitim Faktörü Perspektifinde Ampirik Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Degisi(21), 47-68.
- Gergerlioğlu, U. (2015). Bireysel Psikolojik Unsurlar Bağlamında Özel Tüketim Vergilerinin Değerlendirilmesi. IAAOJ, Social Science, 3(1), 19-28.
- Hayrullahoğlu, B. (2015). Türkiye’de Tütün Mamuller ve Alkollü İçeceklerde Özel Tüketim Vergisinin Başarısı. Journal of Life Economics (JLE), 89-111.
- Karakoç, G. (2002). Özel tüketim Vergisinin vergi sistemimizdeki Yeri ve Önemi. Vergi Denetmenleri Derneği(64), 109-118.
- Kavaklı Demir, E. ve Çelikay, F. (2020). Paternalist Anlayış Perspektifinden Erdemsiz Mallar ve Kamu Müdahalesi: Ampirik Bir Değerlendirme. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social Economic Research), 20(39), 53-69.
- Oktayer, N. ve Susam , N. (2007). Tasarruf- Yatırım – Sermaye Hareketleri İlişkisinin Türkiye Örneğinde Değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 19-54.
- Önder, İ. (2002). Özel Tüketim Vergisi. Mükellefin Dergisi(111), 8-10.
- Özkara, M. (2004). Türk Vergi Sisteminde İstisna ve Muafiyet Uygulamalarının Vergilemenin Mali Amacı Bakımından Değerlendirilmesi (Cilt 1595/844). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
- Pehlivan, O. (2011). Kamu Maliyesi. Trabzon: Murathan Yayınevi.
- Sandalcı, U. ve Sandalcı, İ. (2018). Türkiye’de Günah Vergileri Kapsamında Özel Tüketim Vergisi Uygulaması ve Etkinliği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(4), 1-14.
- Sangamithra, A. and ShanmugaPriyaa, G. (2016). Socıo and Economıc Cost of Alcohol Abuse. Shanlax International Journal of Economics, 4(4), 78-84.
- SBB. (2021, 10 19). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (https://www.sbb.gov.tr/. adresinden 2 Nisan 2022'de alınmıştır.)
- Sylvain, S. (2008). The Effects of Excise Tax on Cigarette Consumption: A Divergence in the Behavior of Youth and Adults. The Michigan Journal of Business, 87-109.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Ankara: Sağlıklı Yaşam ve Bağımlılıkla Mücadele Çalışma Grubu. (https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/SaglikliYasam_ve_BagimliliklaMucadeleCalismaGrubuBagimliliklaMucadeleAltCalismaGrubuRaporu.pdf adresinden 17 Nisan 2022'de alınmıştır.)
- Taghıyev, R. (2020). Alkol ve Tütün Ürünleri Üzerinde Uygulanan Özel Tüketim Vergisinin Etkinliği: Türkiye ve Azerbaycan Örneği. Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Tauras, J., Xu, X., Huang, J., King, B., Lavinghouze, S., Sneegas, K. and Chaloupka, F. (2018). State tobacco control expenditures and tax paid cigarette sales. PLOS ONE, 13(4), 1-15.
- Taylar, Y. (2010). Vergi Teorisi Açısından Özel Tüketim Vergileri ve Türk Özel Tüketim Vergisi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, 435-467.
- Turhan, S. (2020). Vergi Teorisi ve Politikası (7 b.). İstanbul: Filiz Kitabevi.
- Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (RG. 07.01.2011/27808)
- Uğur, A. ve Kömürcüler, E. (2010). Sigara Ve Alkol Üzerindeki Dolaylı Vergilerin Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 327-346.
- Uğur, A., Akdemir, E. ve Gürsel, E. (2010). Sigara ve alkol üzerindeki dolaylı vergilerin sağlık harcamaları üzerindeki etkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-14.
- Yang, Y., Wang, J.-J., Wang, C.-X., Li, Q. and Yang, G.-H. (2010). Awareness of Tobacco-Related Health Hazards among Adults in China. Biomedical and Environmental Sciences, 23, 437-444.
- 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun RG. 26.11.1996/22829 (Değişiklik, 03.01.2008 tarih ve 5727 sayılı Kanun).
- 4760 sayılı ÖTV Kanunu, (R.G. 12.06.2002/24783).
- 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun (R.G. 03.03.2011/27863).
- 6487 sayılı Bazı Kanunlar ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (RG. 24.05.2013/28647)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kamu Ekonomisi - Vergilendirme ve Gelir |
| Bölüm | Derlemeler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 2 Sayı: 2 |
ISSN: 2980-1540
Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi (CUSOS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;